1929 Dünya Ekonomik Krizi (Büyük Buhran)
1929 Dünya Ekonomik Krizi, aynı zamanda Büyük Buhran olarak da bilinir, 1929'da başlayıp 1930'ların sonlarına kadar devam eden küresel bir ekonomik çöküş dönemiydi.
Başlangıcı: Kriz, 24 Ekim 1929'da New York Borsası'nın (Wall Street) çöküşüyle ("Kara Perşembe") tetiklendi. Aşırı spekülasyon ve şişirilmiş hisse senedi fiyatları bu çöküşe zemin hazırlamıştı.
Nedenleri:
- Aşırı Spekülasyon: Hisse senetlerinin gerçek değerlerinin çok üzerinde fiyatlandırılması.
- Üretim Fazlası: Birçok sektörde talep düşerken, üretim yüksek seviyelerde devam etti.
- Eşitsiz Gelir Dağılımı: Zenginler ile yoksullar arasındaki uçurumun büyümesi, tüketimi sınırladı.
- Uluslararası Borçlar: I. Dünya Savaşı sonrası borçlar ve altın standardı sisteminin kırılganlığı krizi derinleştirdi.
- Bankacılık Sistemi Sorunları: Birçok banka iflas etti ve bu durum kredi akışını durdurdu.
Sonuçları:
- Yüksek İşsizlik: Birçok ülkede işsizlik oranları rekor seviyelere ulaştı.
- Ekonomik Küçülme: Üretim, ticaret ve yatırım önemli ölçüde azaldı.
- Sosyal Huzursuzluk: Yoksulluk, açlık ve sosyal eşitsizlik arttı.
- Siyasi Değişimler: Birçok ülkede hükümetler değişti ve yeni politikalar uygulandı.
- Uluslararası Ticaretin Daralması: Koruyucu ticaret politikaları ve gümrük tarifeleri uluslararası ticareti olumsuz etkiledi.
Krizden Çıkış:
Krizden çıkış süreci uzun ve karmaşıktı. Birçok ülke Keynesyen ekonomi politikalarını benimseyerek devlet müdahalesini artırdı. Ayrıca, II. Dünya Savaşı'nın başlaması da ekonomik canlanmaya katkıda bulundu.